Sinh ra, lớn lên và gắn bó với mảnh đất Yên Bái, chị Trương Thị Hải Yến (chủ cơ sở làm thịt trâu Nghĩa Lộ) luôn mong muốn duy trì nghề làm thịt trâu gác bếp truyền thống của người Thái như một nét ẩm thực riêng của vùng đất này.

Theo lời kể, cụ của chị vốn là người Kinh, lúc nhỏ được một gia đình người Thái nhận nuôi nên mới biết cách làm món thịt trâu gác bếp. Từ đời cụ truyền qua đời ông, đời mẹ và đến đời chị, cách làm món đặc sản này vẫn duy trì theo cách truyền thống của người Thái.

Mới đầu, gia đình chị chỉ làm thịt trâu gác bếp để phục vụ trong sinh hoạt trong nhà. Sau này, nhiều người có cơ hội thưởng thức thịt trâu do nhà chị làm và khen ngon, chị mới nảy ra ý tưởng kinh doanh mặt hàng này.

Bắt đầu kinh doanh thịt trâu gác bếp từ năm 2008 với thương hiệu "Thịt trâu Nghĩa Lộ", qua nhiều năm, sản phẩm của gia đình chị Yến được đông đảo người tiêu dùng yêu thích do chất lượng đảm bảo cùng hương vị truyền thống, đặc trưng của người Thái.

Sản phẩm thịt trâu Nghĩa Lộ được đông đảo người tiêu dùng yêu thích. Ảnh: Bizmedia.

Do số lượng khách đặt hàng tăng nhanh, dù làm cả ngày lẫn đêm vẫn không kịp cung ứng, sau một thời gian, chị Yến đã nghĩ ra cách thay đổi phương thức làm chín thịt trâu nhanh hơn. Cụ thể, thay vì treo thịt trâu trên bếp đun thông thường mất từ 2 đến 3 tháng mới ra được thành phẩm, chị mày mò tìm cách làm chín thịt trong lò củi đốt.

Thịt sau khi tẩm ướp sẽ được treo lên giá của bếp lò, bên dưới đốt củi liên tục 10 ngày. Trong suốt quãng thời gian thử nghiệm mẻ thịt đầu tiên, chị liên tục kiểm tra xem thịt có chín đúng độ hay không. Sau 10 ngày, thành quả mà chị đạt được là miếng thịt màu đỏ đậm bên ngoài, bề mặt khô còn bên trong thớ thịt màu đỏ hồng, khi ăn thấy mềm, dai vừa phải. Nhờ kết quả này, chị mới dám tự tin làm tiếp những mẻ sau.

Với việc thay đổi phương thức chế biến này, cơ sở của chị có thể sản xuất được 6 tạ thịt trâu khô mỗi tháng thay vì 1-2 tạ trong 2-3 tháng như trước. Như vậy, tổng sản lượng thịt trâu khô bình quân hằng năm của cơ sở đạt khoảng 7 tấn.

Hiện, gia đình chị bán 2 loại thịt trâu khô với 2 mức giá. Loại thịt sấy chín 80% giá khoảng 700.000 đồng một kg, loại thịt sấy chín 100% giá từ 850.000 đồng đến một triệu đồng/kg. Thu nhập bình quân của gia đình chị lên đến hàng tỉ đồng mỗi năm.

Hiện nay, cơ sở chế biến thịt trâu gác bếp của gia đình chị Yến được Chi cục an toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh Yên Bái cùng Chi cục quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản tỉnh Yên Bái kiểm định, chứng nhận đơn vị đủ điều kiện an toàn thực phẩm để sản xuất và kinh doanh. Hy vọng, trong tương lai, cơ sở của chị Yến sẽ còn phát triển hơn nữa, giúp thương hiệu thịt trâu Nghĩa Lộ tiếp tục vươn xa.